Φωτογραφίζοντας έναν κόσμο υπό απειλή
7/3/2021 12:59:00 μμ
Όταν πριν ένα μήνα περίπου έγραφα για τους νικητές του ετήσιου διαγωνισμού ταξιδιωτικής φωτογραφίας «Travel Photographer of the Year», είχα χαρεί ιδιαίτερα που ανάμεσά τους βρισκόταν και ένας Έλληνας, ο οποίος, μάλιστα, δεν είχε συμμετάσχει με κάποια αεροφωτογραφία από drone (όπως κάνουν πολλοί ποντάροντας στον εύκολο εντυπωσιασμό), αλλά με ένα σχεδόν χορογραφημένο ενσταντανέ ενός καρχαρία που έμοιαζε να συνοδεύεται από κάτι μικρά κίτρινα ψαράκια. Είχα χαμογελάσει, θυμάμαι, στην ανάγνωση της λεζάντας: «Μην ανησυχείτε, τα ψάρια είναι σώα! Πρόκειται για ‘golden trevallies’, ψάρια-πιλότους που δείχνουν τον δρόμο στους καρχαρίες και τους βοηθούν να μένουν καθαροί με αντάλλαγμα μερικά ψίχουλα και προστασία από άλλα ψάρια».
Μην ανησυχείτε, τα ψάρια είναι σώα! Πρόκειται για ψάρια-πιλότους (για την ακρίβεια πρόκειται για ‘golden trevallies’) τα οποία δείχνουν τον δρόμο στους καρχαρίες και τους βοηθούν να μένουν καθαροί με αντάλλαγμα μερικά ψίχουλα και προστασία από άλλα ψάρια. Κατάδυση στο Μπιστρό, Φίτζι. © Pavlos Evangelidis/Wantok Photography
Ο φωτογράφος του καρχαρία και της αναπάντεχης κουστωδίας του ήταν ο Παύλος Ευαγγελίδης, ο οποίος τον καιρό αυτό ζει και εργάζεται στην Ουγκάντα. Μερικές μέρες αργότερα θα είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω μαζί του διαδικτυακά για να μάθω περισσότερα για τη βραβευθείσα φωτογραφία, για το project μέσα από το οποίο προέκυψε αυτή, αλλά και για το πώς ο ίδιος βρέθηκε να ζει στην Αφρική.
Αλήθεια, τι κάνεις στην Ουγκάντα;
Είμαι εδώ λόγω της δουλειάς μου. Είμαι πολιτικός μηχανικός και τα τελευταία 12 χρόνια εργάζομαι στη Γενική Διεύθυνση Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία διαχειρίζεται τις πολιτικές και τα κονδύλια αναπτυξιακής συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρίτες χώρες. Η δουλειά μου είναι να αναπτύσσω έργα υποδομών και πολιτικές για την καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση οικονομικής και κοινωνικής σταθερότητας στο πλαίσιο των ευρύτερων διπλωματικών σχέσεων της ΕΕ με τις χώρες στις οποίες δουλεύουμε.
Οι γαρίδες Mantis, όπως αυτή στο νησί Μάφια της Τανζανίας, είναι ξακουστές για τη γροθιά τους που μπορεί π.χ. να κάνει θρύψαλα ένα υποβρύχιο φωτογραφικό σύστημα! Τα μάτια τους είναι από τα πιο περίπλοκα σ ‘ολόκληρο το ζωικό βασίλειο. Κάθε ένα περιέχει 12 φωτοκύτταρα που τους επιτρέπουν να δουν διαφορετικά από τους ανθρώπους, που περιέχουν τρεις τύπους φωτοευαίσθητων κυττάρων για να βλέπουν κόκκινο, μπλε και πράσινο. © Pavlos Evangelidis/Wantok Photography
Και η ενασχόλησή σου με τη φωτογραφία πώς προέκυψε;
Έχω μεγαλώσει σε οικογένεια φωτογράφων, αλλά η σοβαρή φωτογραφία δε με ενδιέφερε μέχρι πριν τρία χρόνια περίπου! Άρχισα να φωτογραφίζω υποβρύχια θέματα για πλάκα, αλλά συνειδητοποίησα σιγά-σιγά ότι είναι ένας όμορφος κόσμος που αξίζει να γίνει γνωστός και να εκτιμηθεί ευρύτερα, ειδικά τώρα που η ανθρώπινη δραστηριότητα τον απειλεί περισσότερο από ποτέ. Οι περισσότεροι φίλοι μου πραγματικά ενδιαφέρθηκαν, εξεπλάγησαν και γοητεύθηκαν από τον υποβρύχιο κόσμο, και αυτό με ενέπνευσε να το πάρω πιο σοβαρά. Είμαι αυτοδίδακτος και επί της ουσίας αρχάριος στο χώρο. Στην Ουγκάντα, δυστυχώς δεν έχουμε θάλασσα, οπότε τώρα φωτογραφίζω περισσότερο φύση, τοπία κι άγρια ζωή.
Καλοκαίρι και θάλασσα στο Γέροντα της Μήλου. © Pavlos Evangelidis/Wantok Photography
Τί είναι για σένα η φωτογραφία;
Πιστεύω ότι η φωτογραφία έχει γίνει παγκόσμια γλώσσα. Η τεχνολογία διευκόλυνε τη σύνδεση ανθρώπων από όλους τους πολιτισμούς και η φωτογραφία είναι το πιο άμεσο μέσο για την επικοινωνία μηνυμάτων, συναισθημάτων, ιδεών. Γι’ αυτόν τον λόγο ίδρυσα με τη σύζυγό μου (την οποία γνώρισα στα Φίτζι) το wantok.photos. «Wantok» είναι μία μελανησιακή λέξη που προέρχεται από το αγγλικό «one talk». Στην τοπική κουλτούρα, αναφέρεται στη στενή φιλία που βασίζεται σε μια κοινή γλώσσα. Αυτό είναι για μένα η φωτογραφία, το «wantok» μας.
Χορεύοντας στο σκοτάδι: αυτό το χταποδάκι ήταν πολύ μικρό, αλλά έδωσε μια μεγαλιώδη παράσταση μπροστά στο φακό μου σε μια νυχτερινή κατάδυση στα Νησιά του Σολομώντα. © Pavlos Evangelidis/Wantok Photography
Μίλησέ μου για το Wantok.photos
Η ιδέα ήταν να χρησιμοποιήσουμε τη δύναμη της φωτογραφίας για ν’ αναδείξουμε την ομορφιά του κόσμου μας και να ευαισθητοποιήσουμε τους συνανθρώπους μας σχετικά με την περιβαλλοντική καταστροφή που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα. Είναι μία μη κερδοσκοπική προσπάθεια. Ό,τι κέρδη προκύπτουν από πωλήσεις ή βραβεία διατίθενται για την υποστήριξη οργανώσεων που δουλεύουν για την προστασία του φυσικού μας κόσμου. Μέχρι στιγμής έχουμε υποστηρίξει οργανώσεις για τη προστασία των ωκεανών στον Ειρηνικό: το World Conservation Society Fiji και μια πρωτοβουλία εκπαίδευσης των νέων στα Νησιά του Σολομώντα από τη Solomon Islands Dive Expeditions. Σε λίγες μέρες θα κάνουμε μια δωρεά σ’ έναν οργανισμό που δουλεύει για την προστασία των γοριλών εδώ στην Ουγκάντα.
Μια μεγάπτερη φάλαινα πέφτει στο νερό μετά από ακροβατικό άλμα στο Βαβάου της Τόνγκα. © Pavlos Evangelidis/Wantok Photography
Γιατί συμμετείχες με τη συγκεκριμένη φωτογραφία στο διαγωνισμό;
H θάλασσα και η θαλάσσια ζωή είναι από τα αγαπημένα μου φωτογραφικά θέματα. Από το πλαγκτόν μέχρι τις φάλαινες, η ζωή του βυθού είναι συναρπαστική. Όσο για τους καρχαρίες είναι σίγουρα από τα αγαπημένα μου μοντέλα. Ίσως είναι το χαμόγελό τους…
Ήταν ένα τυχερό κλικ ή χρειάστηκε να περιμένεις για να πετύχεις το σωστό ‘mise-en-scène;’ Ενέχει, με άλλα λόγια, και κάποιον βαθμό σκηνοθεσίας η φωτογράφιση της φύσης;
Η υπομονή είναι σημαντική αρετή στη φωτογράφηση της άγριας ζωής, ειδικά στο νερό όπου κάθε κλικ μετράει περισσότερο απ’ ότι στη στεριά. Σημαντική, επίσης, είναι κι η ανάγνωση της συμπεριφοράς των ζώων, γιατί πρέπει ο φωτογράφος να είναι όσο πιο κοντά τους γίνεται στο νερό. Με την απόσταση από το θέμα χάνουμε σημαντικά σε ευκρίνεια και χρώματα εξαιτίας της φύσης του νερού. Προφανώς, δεν μπορούμε να κατευθύνουμε τα ζώα, αλλά μπορούμε να τα παρατηρούμε και να συγχρονιζόμαστε με αυτά. Υπάρχει πάντα γερή δόση τύχης στο χώρο μας, αλλά μπορούμε να δουλέψουμε ορισμένα στοιχεία για να είναι οι πιθανότητες με το μέρος μας: φως, γωνία, τεχνική… Για μένα το πιο σημαντικό είναι, όμως, να έχουμε τα μάτια και το μυαλό ανοιχτά και να παρατηρούμε. Γενικά δε συμπαθώ ιδιαίτερα τη σκηνοθεσία στη φωτογραφία. Η προσέγγισή μου είναι να καταγράφω τη φύση όπως είναι.
Κοντινό πλάνο στο στόμα ενός ψαριού παπαγάλου στις Μαλδίβες. Είναι από τα πιο πολύχρωμα ψάρια του υφάλου. Τα δόντια τους έχουν σχήμα ράμφους – από εκεί παίρνουν και το όνομά τους- που τους επιτρέπουν να σπάνε και να τρώνε κομμάτια κοραλλιού. Τα δόντια τους είναι φτιαγμένα από φθοροαπατίτη, που είναι από τα πιο σκληρά βιο-ορυκτά στον κόσμο. © Pavlos Evangelidis/Wantok Photography
Πότε μια φωτογραφία είναι καλή;
Όταν εμπνέει. Μια καλή φωτογραφία μιλάει στα πιο βασικά μας ένστικτα, αλλά ταυτόχρονα μας προκαλεί την περιέργεια και μας κάνει να σκεφτούμε. Για μένα η τεχνική είναι δευτερεύουσα.
Η ματιά του φαλαινοκαρχαρία στις Μαλδίβες. Είναι τα μεγαλύτερα ψάρια στον κόσμο με μήκος έως 14 μέτρα και βάρος έως 12 τόνους. © Pavlos Evangelidis/Wantok Photography
Τι σου έχει μάθει ο βυθός για τον κόσμο, για τη φύση, ή ακόμα και για σένα τον ίδιο;
Σίγουρα πάρα πολλά. Ένα απ’ αυτά είναι πως η ζωή προσαρμόζεται στο περιβάλλον της δημιουργώντας μερικά συναρπαστικά είδη. Η φύση είναι πολύπλευρη και η βιοποικιλότητα στον ωκεανό εξακολουθεί να είναι ως επί το πλείστον ανεξερεύνητη. Έχω μάθει επίσης να εκτιμώ πώς όλα τα οικοσυστήματα του πλανήτη μας διασυνδέονται και ότι ένα είδος, ή η βιωσιμότητά του, μπορεί να επηρεάσει κάποιο άλλο είδος αλλού στον πλανήτη. Αυτό ισχύει φυσικά και για τον άνθρωπο και τον εαυτό μου συγκεκριμένα.
Αν θέλετε να στηρίξετε το έργο του Παύλου Ευαγγελίδη, επισκεφθείτε το e-shop στην ιστοσελίδα του: wantok.photos Για περισσότερες φωτογραφίες, ακολουθήστε τους λογαριασμούς του στο Instagram και το Facebook: @wantok.photos
(πηγή: kathimerini.gr)
