Jimi Hendrix: 50 χρόνια από τον θάνατο του μεγαλύτερου ηλεκτρικού κιθαρίστα όλων των εποχών Ο αείμνηστος Γιάννης Σπάθας, σʼ ένα παλιό κείμενό του, γράφει για τον Jimi Hendrix.
27/9/2020 3:42:58 μμ
ΟJimi Hendrix (27 Νοεμβρίου 1942 – 18 Σεπτεμβρίου 1970) υπήρξε ο μεγαλύτερος ηλεκτρικός κιθαρίστας στην ιστορία του ροκ. Υπήρξε, επίσης, ένας τεράστιος τραγουδοποιός κι ένας μοναδικός περφόρμερ.
Η εμφάνισή του και η σύντομη διαδρομή του, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60, ήταν αρκετή, για να σμπαραλιάσει ό,τι του είχε παραδοθεί έως τότε στο χώρο της ηλεκτρικής μουσικής, δημιουργώντας ένα στυλ και συντάσσοντας ένα λεξιλόγιο που παραμένει μοναδικό, ασυναγώνιστο και αξεπέραστο, μισόν αιώνα αργότερα. Όπως αξεπέραστη παραμένει η φιγούρα του, η εικόνα του και όλα εκείνα που σηματοδοτούνται απ' αυτήν, 50 χρόνια μετά.
Είναι δε σίγουρο πως ο πρόωρος θάνατός του, σαν σήμερα, το 1970, στα 27 προς 28 του, υπήρξε ένα μέγιστο πλήγμα για την ποπ και το ροκ, μία από τις βασικές αιτίες (δεν είναι η μόνη φυσικά), που η μουσική αυτή, το ροκ, άρχισε να παίρνει την κάτω βόλτα λίγο καιρό, λίγα χρόνια αργότερα.
Το ότι δεν υπάρχει ηλεκτρικός κιθαρίστας, κάθε γενιάς και κάθε εποχής, που να μην έχει ακούσει και να μην έχει επηρεαστεί από τον Jimi Hendrix είναι κάτι το προφανές.
Και στο εξωτερικό και στην Ελλάδα. Ένας από τους πιο μεγάλους θιασώτες του Jimi Hendrix, στη χώρα μας, υπήρξε και ο αείμνηστος Γιάννης Σπάθας (1950-2019), ο κορυφαίος για πάρα πολλούς, ή και για όλους, Έλληνας ηλεκτρικός κιθαρίστας.
Τον Σεπτέμβριο του 1980 το περιοδικό ΜΟΥΣΙΚΗ (τεύχος 34) δημοσιεύει ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Jimi Hendrix. Αφιέρωμα (κείμενα, συνεντεύξεις, φωτογραφίες, παρτιτούρες, δίσκους, βιβλία), που αναπτύχθηκε μέσα σε 30 σελίδες. Ανάμεσα κι ένα άρθρο του Γιάννη Σπάθα (Socrates κ.λπ.), σχετικό με τον Jimi Hendrix φυσικά, το οποίον και αναπαράγουμε γιατί έχει ακόμη νόημα και αξία.
Γράφει ο Γιάννης Σπάθας:
Προσωπικά δεν θα γινόμουν μουσικός αν δεν άκουγα τον Jimi Hendrix. Έπαιζα το '67, θυμάμαι, με τους Persons. Τότε το ρεπερτόριό μας ήταν Beatles, Rolling Stones, Animals, Yardbirds κ.ά. Το ίδιο ρεπερτόριο περίπου είχαν τότε όλα τα ελληνικά γκρουπ. Σαν κιθαρίστας δεν ήμουν ικανοποιημένος, «γεμάτος» με άλλα λόγια, μ' αυτά που έπαιζα.
Ήμουν έτοιμος να τα παρατήσω, δεν μου άρεσε τίποτα, εκτός βέβαια από ορισμένα μεμονωμένα τραγούδια. Αγγλικά δεν ήξερα για να προσέχω τους στίχους κι έτσι πρόσεχα τι έπαιζαν οι μουσικοί. Κάτι μικρά σόλο των Yardbirds και των Animals μού είχαν κεντρίσει το ενδιαφέρον, αλλά όχι πολλά πράγματα.
Εκεί λοιπόν όπου ήμουν αδιάφορος και έτοιμος να εγκαταλείψω κιθάρες, γκρουπ και τα σχετικά, μια μέρα άκουσα το "Purple haze" από την εκπομπή της Ελλαδίσκ, που παρουσίαζε ο Βάκης Πέρρος (σ.σ. υπενθυμίζουμε πως, το 1967-68, ο Πέρρος έκανε εκπομπή σε κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό και όχι σε πειρατικό, ούτε στον «αμερικάνικο»). Έπαθα σοκ. Δεν ήξερα τι μου γινότανε, τι ήχος ήταν αυτός και πώς έβγαινε. Από τότε δεν ξεκόλλαγα από το πικάπ και τους δίσκους του Hendrix, και με την κιθάρα μου έβγαζα τα κομμάτια και τα έπαιζα.
Σε κάθε δίσκο του πάντα εύρισκα κάτι να μάθω, ως προς την τεχνική. Το σήκωμα της χορδής του ήταν διαφορετικό απ' όλων των άλλων κιθαριστών της εποχής εκείνης, όπως των Eric Clapton, Jeff Beck, Peter Green, Mike Bloomfield κ.ά.
Από αυτόν άκουσα τα πρώτα ανάποδα σηκώματα της χορδής – δηλαδή πρώτα την σήκωνε και μετά την κτύπαγε, κατεβάζοντάς την συγχρόνως.
Τα βιμπράτα του ήταν ποικίλα και το κάθε ένα το έβαζε εκεί όπου άρμοζε, χρωματίζοντας έτσι τις φράσεις του ανάλογα με το συναίσθημα που ήθελε να εκφράσει. Τα κλεισίματα των φράσεών του, πάλι, ήταν πολύ έξυπνα, ενώ πολλά από αυτά τα έκλεινε με το χαρακτηριστικό του σβήσιμο. Επίσης τα διαστήματα που χρησιμοποιούσε και ο ρυθμός του ήταν κάτι το ξεχωριστό.
Τελείως προσωπικός και ο ήχος του. Η Fender Stratocaster είναι πολύ καλή κιθάρα, στα χέρια του όμως απόκτησε μεγαλύτερη αξία και έδειξε περισσότερες δυνατότητες. Το τρέμολό της βοήθησε τον Hendrix να αποδώσει διάφορους ήχους, όπως αυτοκινήτων, σειρήνων, αεροπλάνων κ.λπ.
Στο "Machine gun" από το LP "Band of Gypsys" π.χ. απεικονίζει πολύ πιστά με την κιθάρα μια μάχη με πολυβόλα, σφαίρες και κραυγές. Για μια στιγμή, δε, ακούγεται και το κλείστρο ενός όπλου. Με μερικούς ενισχυτές Marshall, την Fender Stratocaster, καθώς και μερικά pedals έφτιαξε έναν ήχο που μπορούσες να τον αναγνωρίσεις ανάμεσα από χίλιους.
Το προσωπικό του παίξιμο επηρέασε πολλούς κιθαρίστες. Κανείς όμως δεν συνέχισε στο ίδιο στυλ, στον ίδιο ήχο, γιατί δεν άντεχε κάτω από το βάρος της φυσιογνωμίας του. Ο Robin Trower (σ.σ. των Procol Harum) κάτι πήγε να κάνει, αλλά δεν άντεξε κι αυτός. Αντίθετα στο στυλ του Clapton, που είναι κι αυτός μεγάλος κιθαρίστας, έχουμε πολλούς κιθαρίστες με μικρές μεταξύ τους διαφορές, όπως τους Mick Taylor, Jimmy Page, Peter Green, ή με περισσότερες όπως τον παλιό Jeff Beck κ.ά.
Κι ενώ αυτή η σχολή του Clapton εκινείτο στο χώρο του blues-rock, ο Jimi Hendrix είχε απλωθεί κι έξω απ' αυτόν, επηρεασμένος από την ινδική και τη μαύρη μουσική. Μέσα στα τραγούδια του είχε θέματα που ήταν αληθινά εμπνευσμένα και ταυτόχρονα απλά. Μπορώ να αναφέρω μερικά πολύ μεγάλα σε αξία. Πάντα μιλάω, βέβαια, για την προσωπική μου γνώμη.
Το "3rd stone from the sun" από το LP "Are You Experienced". Συγκινήθηκα πολύ όταν άκουσα σε μια συναυλία των Weather Report τον Jaco Pastorius να παίζει με το μπάσο του αυτό το θέμα και να χειροκροτείται.
Το "Bold as love" από το LP "Axis: Bold as Love". Το "Little wing" (σ.σ. από τον ίδιο δίσκο), που το έχουμε ακούσει και από τον Eric Clapton. Το "All along the watchtower" του Bob Dylan και ακόμη το "May this be love", κομμάτι καθαρά επηρεασμένο από την Ανατολή. Το "1983... (A merman I should turn to be)", το "Voodoo chile", το "Cross town traffic", το "Machine gun", επηρεασμένο από τον πόλεμο του Βιετνάμ,, το "Red house" ένα blues φανταστικό, τα "Gypsy eyes", "Manic depression" και "Message to love".
Όλα αυτά και πολλά άλλα τραγούδια, θέματα και σόλο του τον καθιέρωσαν ως μεγάλο. Ο Hendrix ήταν ένας άνθρωπος που πρόσθεσε από τη μεριά του ένα λιθαράκι στη μουσική, στο ροκ, στην κιθάρα.
(Πηγή: www.lifo.gr)
