Αφροδίτη: Τι σημαίνει η ανακάλυψη φωσφίνης για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής

15/9/2020 1:55:22 μμ

Η ανακάλυψη του αερίου, που προέκυψε κατά σύμπτωση, χαιρετίστηκε ως ιστορικής σημασίας από την ίδια τη NASA - Ποιες είναι οι θεωρίες για το πώς μπορεί να δημιουργήθηκε

Το γεγονός είναι ότι στην ατμόσφαιρα του πλανήτη Αφροδίτη, δηλαδή περίπου 50 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνειά του, οι επιστήμονες κατάφεραν να εντοπίσουν ένα αέριο το οποίο μόνο από ζωντανούς οργανισμούς θα μπορούσε να έχει δημιουργηθεί. Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι η τρομακτικά δύσοσμη φωσφίνη, στις ποσότητες που ανιχνεύτηκαν, παραπέμπει ευθέως στα απεκκρίματα πχ εξωγήινων όντων, τα οποία ενδεχομένως θα έμοιαζαν με τον γήινο άνθρωπο.

Η ανακάλυψη της φωσφίνης από διεθνή ερευνητική ομάδα, χαιρετίστηκε ως ιστορικής σημασίας από την ίδια τη NASA. Και δεν μπορεί παρά να είναι σπουδαία για την πρόοδο της ανθρώπινης γνώσης σχετικά με το σύμπαν και την απάντηση για το εάν η Γη είναι ο μόνος πλανήτης που φιλοξενεί ζωή. Ωστόσο, η Αφροδίτη παραμένει εξαιρετικά αφιλόξενη, με δηλητηριωδώς όξινο περιβάλλον, ατμοσφαιρική πίεση κατά 90 φορές μεγαλύτερη από ό,τι στη Γη και θερμοκρασίες επιφανείας που κυμαίνονται στην περιοχή των 460 βαθμών Κελσίου.

Μια πρώτη υπόθεση για την παρουσία φωσφίνης είναι ότι παρήχθη από μικροοργανισμούς, πχ κάποια βακτήρια οι οποίοι ίπτανται στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης. Οι συνθήκες στην οποίαν μοιάζουν λίγο με αυτές στην επιφάνεια του πλανήτη μας. Βεβαίως, οι μικροοργανισμοί της Αφροδίτης ανήκουν σε ένα είδος εντελώς διαφορετικό και άγνωστο σε σχέση με ό,τι θα μπορούσε να εντοπιστεί στη Γη.

Ενθουσιασμός στη NASA

Πανηγυρίζοντας για τη μεγαλειώδη ανακάλυψη της φωσφίνης στην Αφροδίτη, ο διευθυντής της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) Τζιμ Μπρίντενσταϊν έγραψε στο Twitter ότι «Ζωή στην Αφροδίτη; Η ανακάλυψη φωσφίνης, ενός προϊόντος της αναερόβιας βιολογίας, είναι μέχρι σήμερα το σημαντικότερο γεγονός στην έρευνα για τον εντοπισμό ζωής εκτός της Γης».

Ο ενθουσιασμός του Μπρίντενσταϊν δικαιολογείται από το άνοιγμα ενός κεφαλαίου στην εξερεύνηση του διαστήματος το οποίο είχε κλείσει, τουλάχιστον από τη δεκαετία του '60. Με την, σχεδόν αποκλειστική, επικέντρωση του επιστημονικού ενδιαφέροντος στον Άρη, τις δυνατότητες εποικισμού του στο μέλλον κ.λπ., πλανήτες όπως η Αφροδίτη είχαν αποκλειστεί από τη συστηματική μελέτη. Όμως, αυτό πλέον ανατρέπεται άρδην, χάρη στην φωσφίνη, μια ουσία τόσο ταπεινή, ώστε στη Γη εντοπίζεται στην αποφορά ψόφιων ψαριών, στη λάσπη γλυκού νερού που σαπίζει και στα περιττώματα των πιγκουίνων.

Life on Venus? The discovery of phosphine, a byproduct of anaerobic biology, is the most significant development yet in building the case for life off Earth. About 10 years ago NASA discovered microbial life at 120,000ft in Earth’s upper atmosphere. It’s time to prioritize Venus. https://t.co/hm8TOEQ9es
— Jim Bridenstine (@JimBridenstine) September 14, 2020

Η ανακάλυψη

Η φωσφίνη εντοπίστηκε από δύο τηλεσκόπια σε Χιλή και Χαβάη, στην πυκνή νέφωση που περιβάλλει την Αφροδίτη. Η σχετική ανακοίνωση δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό Nature Astronomy, αποτυπώνοντας εν περιλήψει τη μεθοδολογία και την μακρόχρονη, συστηματική παρατήρηση, την επεξεργασία δεδομένων κ.ο.κ. από μια διεθνή ομάδα αστρονόμων του πανεπιστημίου του Κάρντιφ, υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Τζέιν Γκριβς.

Η ουσία της ανακάλυψης έχει να κάνει με τη μεγάλη ποσότητα της φωσφίνης, αναλογικά με άλλα αέρια στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης. Η οποία συντίθεται από νέφη τόσο τοξικά, ώστε θα κατέστρεφαν αμέσως και θα εξαφάνιζαν τη φωσφίνη, εάν η ποσότητά της ήταν μικρή. Αντιθέτως, όμως, η ουσία αφθονεί γύρω από την Αφροδίτη. Έστω και πολύ μακριά από την επιφάνεια του πλανήτη, εκεί όπου θα μπορούσε να επιβιώσει και ένας γήινος (αν υπήρχε οξυγόνο), ενδέχεται να υπάρχει κάποιας μορφής ζωή.

Αστρονόμοι και κοσμολόγοι έχουν υποστηρίξει επανειλημμένως ότι η ανακάλυψη φωσφίνης σε μεγάλες ποσότητες σε βραχώδεις πλανήτες θα μπορούσε να αποτελέσει ένδειξη εξωγήινης ζωής. Η επιβεβαίωση του εν λόγω συμπεράσματος, όμως, θα απαιτούσε περισσότερες και πιο ισχυρές αποδείξεις.

Συνεπώς οι ερευνητές διευκρινίζουν ότι δεν υπάρχει τρόπος για να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι σημαίνουν τα ευρήματα. Όπως αναφέρεται στο άρθρο του Nature Astronomy «η φωσφίνη δεν αποτελεί από μόνη της χειροπιαστή απόδειξη για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής, αλλά μόνο για ασυνήθιστες και ανεξήγητες επί του παρόντος χημικές διεργασίες».

Όπως παραδέχονται οι ερευνητές, ο εντοπισμός φωσφίνης προέκυψε κατά σύμπτωσιν -όπως οι περισσότερες μεγάλες ανακαλύψεις στην ιστορία της ανθρώπινης γνώσης.